Na skutek problemów gospodarczych z jakimi borykała się Polska Rzeczpospolita Ludowa dochodziło w kraju do coraz częstszych problemów z powstrzymaniem wzrastającego w społeczeństwie niezadowolenia z zaistniałej sytuacji. Fale strajków jakie zostały zainicjowane już na początku lat 80-tych, a następnie zduszone poprzez wprowadzenie stanu wojennego, przybrały większych rozmiarów. Oprócz postulatów ekonomicznych zaczęły pojawiać się również hasła przywrócenia legalności społecznemu ruchowi NSZZ „Solidarność”. W sytuacji narastającego kryzysu władze komunistyczne zdecydowały się na podjęcie rozmów ze środowiskami opozycyjnymi. W tym celu zadecydowano o rozpoczęciu obrad przy Okrągłym Stole, gdzie zarówno rządzący, jak i opozycja wspólnie zastanawiali się nad wypracowaniem programu naprawy państwa. Obrady toczyły się od lutego do kwietnia 1989 r., a ich wynikiem była m.in. decyzja o przeprowadzeniu w Polsce częściowo wolnych wyborów. W ich wyniku 4 czerwca 1989 r. społeczeństwo zdecydowanie opowiedziało się za wyborem kandydatów niezależnych od PZPR, co pozwoliło na obsadzenie wszystkich mandatów poselskich, na które pozwoliły władze (35%). Na czele rządu PRL stanął pierwszy po wojnie niekomunistyczny premier – Tadeusz Mazowiecki. W dniu 29 grudnia 1989 r. sejm dokonał zmian konstytucji i zmienił nazwę państwa na Rzeczpospolita Polska.

Związek Radziecki, który stanowił dotychczas jedną z osi dwubiegunowego podziału świata poprzez narastające kryzysy gospodarcze i polityczne, a także proponowaną przez jego przywódcę – Michaiła Gorbaczowa politykę „głasnosti” i „pieriestrojki” rozpoczął politykę odprężenia w stosunkach z Zachodem. Wpłynęło to niewątpliwie na stosunek do dotychczasowych państw satelickich, w których doszło do stopniowego procesu dopuszczenia do władzy środowisk opozycyjnych. „Jesień Ludów” z roku 1989 objęła takie kraje jak Węgry (rozmowy władz z opozycją latem 1989 r.), Czechosłowację („aksamitna rewolucja”), Rumunię (obalenie władzy Nicolae Ceausescu), Bułgarię oraz NRD.