W ramach konferencji “WEJŚĆ, ABY WYJŚĆ. Jak muzea mogą włączyć do pracy edukacyjnej teren zewnętrzny i otoczenie muzeum”, która odbyła się we wrześniu 2024 roku w HAUS SCHLESIEN, poruszono temat wykorzystania wolnej przestrzeni jako formy nowoczesnego przekazu historii, wiedzy i doświadczeń. Uczestniczki i uczestnicy wydarzenia przedstawili swoje projekty i podzielili się doświadczeniami, wskazując również na napotkane trudności.
Efektem przedsięwzięcia jest wydana publikacja z materiałami pokonferencyjnymi, w której zaprezentowano wybrane prelekcje jako inspiracje do twórczego wykorzystania niezagospodarowanych terenów. Wśród artykułów znalazł się również tekst naszego pracownika, Daniela Bodyła (specjalisty ds. projektów unijnych) poświęcony ekologicznemu ogrodowi w Krzyżowej.
Przypałacowy ogród edukacyjny powstał w 2021 roku w ramach projektu „Z tradycją w nowoczesność: innowacyjna edukacja ekologiczna i żywieniowa w kontekście europejskim”, zrealizowanego we współpracy z organizacją partnerską Slow Food Deutschland z Berlina. W ramach projektu opracowano także moduły edukacyjne z warsztatami skierowanymi do różnych grup wiekowych.
Powołano zespół ogrodowy, złożony z pracowników różnych działów Fundacji. Do zaprojektowania ogrodu zaangażowano wrocławskie biuro architektoniczne, którego zadaniem było połączenie założeń i potrzeb projektu z możliwościami fundacyjnej przestrzeni. Plan zakładał stworzenie ogrodu warzywnego, ziołowego, sadu, ogrodu leśnego, a także wiaty oraz ścieżki prowadzącej do ogrodu.
Po rozpoczęciu realizacji okazało się, że dostępne środki finansowe są niewystarczające, co wymusiło podzielenie przedsięwzięcia na etapy. W pierwszym etapie, realizowanym w 2021 roku, powstała część warzywna ogrodu. Pół roku później, w 2022 roku, dzięki wsparciu finansowemu Narodowego Instytutu Wolności (NIW), dokończono ścieżkę i postawiono wiatę. W 2023 roku, dzięki dotacji Konsulatu RFN we Wrocławiu, finansowanej ze środków niemieckiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, zrealizowano trzeci etap jakim był ogród ziołowy. Ostatnie elementy, czyli sad i ogród leśny, powstały ponownie przy wsparciu NIW.
W projekcie zastosowano różnorodne materiały, a także różne typy grządek: wkopane, wyniesione, wały permakulturowe oraz spiralę ziołową. Wszystko po to, aby ogród był inspiracją i przykładem, jak w kreatywny sposób można urządzać przestrzeń ogrodową. W pielęgnację ogrodu aktywnie zaangażowana jest młodzież odwiedzająca Fundację “Krzyżowa”.
W trakcie realizacji projektu ogrodowego napotkano wiele wyzwań, od ograniczonych środków finansowych, przez konieczność prowadzenia projektu w okresie pandemii czy powódź.
Projekt ogrodu ekologicznego w Fundacji “Krzyżowa” wciąż się rozwija i ewoluuje, stawiając przed zespołem nowe wyzwania. Kluczowe dla jego powodzenia okazało się zaangażowanie pracowników Fundacji oraz stworzenie ogrodu jako efektu wspólnej pracy wielu działów. Niezwykle cenna była także współpraca z innymi instytucjami realizującymi podobne inicjatywy, które stały się źródłem inspiracji i wsparcia.
Dzięki wszystkim tym działaniom powstała przestrzeń sprzyjająca edukacji i doświadczaniu bliskości natury w wyjątkowym otoczeniu Pałacu w Krzyżowej.
